Kinh Ma Ha Bát Nhã Ba La Mật
QUYỂN THỨ MƯỜI MỘT
Hán dịch: Pháp Sư Cưu Ma La Thập
Việt dịch: Hòa Thượng Thích Trí Tịnh

PHẨM PHÁP THÍ THỨ BA MƯƠI TÁM PHẦN TRÊN
          Ðức Phật nói với Thiên Ðế Thích Ðề Hoàn nhơn: Này Kiều Thi Ca! Nếu có thiện nam thiện nữ dạy một người Diêm Phù Ðề thật hành thập thiện đạo. Người này được phước nhiều chăng?
          Thiên Ðế thưa:
          - Bạch đức Thế-Tôn! Người này được phước rất nhiều.
          Ðức Phật nói:
          - Này Kiều Thi Ca! Vẫn không bằng phước của người biên chép thọ trì quyển kinh Bát-Nhã ba la mật rồi đem cho người khác bảo đọc tụng giải thuyết.
          Tại sao vậy?
          Trong Bát-Nhã ba la mật nói rộng các pháp vô lậu. Các thiện nam thiện nữ từ trong đây tu học, đã học sẽ học hiện đương học, đã được sẽ được, hiện được nhập trong chánh pháp vị, đã được sẽ được hiện được quả Tu Ðà Hoàn nhẫn đến quả A La Hán. Người cầu Bích Chi Phật đạo cũng như vậy.
          Chư đại Bồ-Tát cầu vô thượng bồ đề đã nhập sẽ nhập hiện nhập trong chánh pháp vị, đã được sẽ được hiện được vô thượng bồ đề.
          Này Kiều Thi Ca! Những gì là pháp vô lậu?
          Chính là tứ niệm xứ đến mười tám pháp bất cộng.
          Thiện nam thiện nữ học pháp này, đã được sẽ được  hiện được vô thượng bồ đề.
          Này Kiều Thi Ca! Nếu có thiện nam thiện nữ dạy cho một người được quả Tu Ðà Hoàn, người này được phước nhiều hơn dạy một người Diêm Phù Ðề thật hành thập thiện đạo.
          Tại sao vậy? Vì dạy một người Diêm Phù Ðề thật hành thập thiện đạo, chẳng xa rời hẳn được khổ ba ác đạo.
          Còn dạy một người cho được quả Tu Ðà Hoàn thời xa rời hẳn khổ địa ngục ngạ quỷ súc sanh.
          Nhẫn đến quả A La Hán và đạo Bích Chi Phật cũng vậy.
          Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam thiện nữ dạy một người Diêm Phù Ðề cho được quả Tu Ðà Hoàn Tư Ðà Hàm A Na Hàm A La Hán Bích Chi Phật đạo, chẳng bằng dạy một người cho được vô thượng bồ đề được phước rất nhiều.
          Tại sao vậy?
          Do nhơn duyên Bồ-Tát mà xuất sanh Tu Ðà Hoàn đến Bích Chi Phật. Do nhơn duyên Bồ-Tát mà xuất sanh chư Phật.
          Này Kiều Thi Ca! Vì thế nên biết rằng thiện nam thiện nữ chép quyển kinh Bát-Nhã ba la mật đem cho người khác đọc tụng giải thuyết được phước rất nhiều.
          Tại sao vậy?
          Vì trong Bát-Nhã ba la mật này nói rộng các pháp thiện. Học các thiện pháp này bèn xuất sanh những đại tộc ở nhơn gian và chư Thiên các cõi trời nhẫn đến Phi phi tưởng Thiên.
          Học các thiện pháp này bèn xuất sanh tứ  niệm xứ đến  nhứt thiết chủng trí, bèn có Tu Ðà Hoàn đến Bích Chi Phật, bèn có chư Phật.
          Lại này Kiều Thi Ca! Không luận dạy một người Diêm Phù Ðề. Nếu thiện nam thiện nữ dạy cả chúng sanh trong bốn thiên hạ thật hành thập thiện đạo, chẳng bằng người chép quyển kinh Bát-Nhã ba la mật đem cho người khác đọc tụng giải thuyết, được phước rất nhiều. Những điều khác như trên đã nói.
          Không luận bốn thiên hạ. Nếu có thiện nam thiện nữ dạy cả chúng sanh trong Tiểu Thiên thế giới, Trung Thiên thế giới, Ðại Thiên thế giới, nhẫn đến dạy cả chúng sanh trong hằng sa thế giới thật hành thập thiện đạo, chẳng bằng người chép quyển kinh Bát-Nhã ba la mật đem cho người khác đọc tụng giải thuyết được phước rất nhiều. Những điều khác như trên đã nói.
          Lại này Kiều Thi Ca! Có người dạy cả chúng sanh trong một Diêm Phù Ðề cho họ đứng vững trong tứ tihền tứ vô lượng tâm tứ vô sắc định ngũ thần thông. Người này được phước nhiều chăng?
          Thiên Ðế thưa:
          - Bạch đức Thê-Tôn! Người này được phước rất nhiều.
          Ðức Phật nói:
          - Vẫn chẳng bằng thiện nam thiện nữ chép quyển kinh Bát-Nhã ba la mật đem cho người khác đọc tụng giải thuyết, được phước rất nhiều.
          Tại sao vậy? Vì trong Bát-Nhã ba la mật này nói rộng các thiện pháp. Những điều khác như trên đã nói. Nhẫn đến dạy cả chúng sanh trong hằng sa thế giới ở mười phương thật hành thập thiện đạo so sánh phước đức cũng  như vậy.
          Lại này Kiều Thi Ca! Nếu có thiện nam thiện  nữ thọ trì đọc tụng giải thuyết chánh ức niệm Bát-Nhã ba la mật.
          Người này được phước hơn người dạy cả chúng sanh trong Diêm Phù Ðề thật hành thập thiện đạo cùng an lập nơi tứ thiền đến ngũ thần thông.
          Người chánh ức niệm thọ trì thân cận nhẫn đến chánh ức niệm Bát-Nhã ba la mật chẳng do nhị pháp cũng chẳng do bất nhị pháp.
          Thọ trì thân cận nhẫn đến chánh ức niệm thiền na ba la mật, tỳ lê gia ba la mật, sằn đề ba la mật, thi la ba la mật, đàn na ba la mật, chẳng do nhị pháp cũng chẳng do bất nhị pháp.
          Vì vô thượng bồ đề nên chán hức niệm nnội không đến nhứt thiết chủng trí chẳng do nhị pháp cũng chẳng do bất nhị pháp.
          Lại này Kiều Thi Ca! Nếu có thiện nam thiện nữ dùng nhiều nhơn duyên vì người khác mà diễn thuhyết nghĩa Bát-Nhã ba la mật, phân biệt khai thị cho họ được hiểu biết.
          Những gì là nghĩa Bát-Nhã ba la mật?
          Nghĩa Bát-Nhã ba la mật là:
          Chẳng nên dùng nhị tướng để quán, chẳng nên dùng bất nhị tướng để quán, chẳng phải tướng có, chẳng phải tướng không, chẳng nhập, chẳng xuất, chẳng tăng, chẳng tổn, chẳng cấu, chẳng tịnh, chẳng sanh chẳng diệt, chẳng tủ, chẳng xả, chẳng trụ, chẳng bất trụ, chẳng phải thiệt, chẳng phải hư, chẳng phải hiệp, chẳng phải tan, chẳng phải trước, chẳng phải bất trước, chẳng  nhơn, chẳng phải chẳng nhơn, chẳng phải pháp, chẳng phải bất pháp, chẳng phải như, chẳng phải bất như, chẳng phải thiệt tế, chẳng phải chẳng thiệt tế.
          Thiện nam thiện nữ đem nghĩa Bát-Nhã ba la mật này dùng  nhiều nhơn duyên diễn thuyết phân biệt khai thị cho người khác được hiểu biết. Người này được p hước đức rất nhiều, hơn là tự mình thọ trì đọc tụng đến chánh ức niệm.
          Lại này Kiều Thi Ca! thiện nam thiện nữ tự thọ trì đến chán húc niệm Bát-Nhã ba la mật cũng dùng nhiều nhơn duyên diễn thuyết phân biệt khai thị cho người khác được hiểu biết,, người này được công  đức rất nhiều.
          Thiên Ðế thưa:
          - Bạch đức Thế-Tôn! Thiện nam thiện nữ phải diễn thuyết khai thị phân biệt nghĩa Bát-Nhã ba la mật như vậy làm cho được hiểu biết?
          Ðức Phật nói:
          - Ðúng như vậy. Này Kiều Thi Ca! Thiện nam thiện nữ diễn thuyết khai thị phân biệt nghĩa Bát-Nhã ba la mật như vậy làm cho người khác được hiểu biết, được vô lượng vô biên vô số phước đức.
          Nếu có người cúng dường vô lượng vô số chư Phật mười phương, trọn đời theo chỗ cần dùng mà cung kính tôn trọng tán thán cúng dường hoa hương nhẫn đến phan lọng.
          Nếu lại có người dùng nhiều nhơn duyên giảng rộng nghĩa Bát-Nhã ba la mật, khai thị phân biệt làm cho người khác được hiểu biết, được công đức rất nhiều.
          Tại sao vậy?
          Vì quá khứ vị lai hiện tại chư Phật học trong Bát-Nhã ba la mật này mà đã được sẽ được hiện được vô thượng bồ đề.
          Lại này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam thiện nữ trong vô lượng vô biên vô số kiếp thật hành đàn na ba la mật, chẳng bằng thiện nam thiện nữ diễn nói nghĩa Bát-Nhã ba la mật khai thị phân biệt cho người khác được hiểu, phước đức rất nhiều.
          Tại sao vậy? Vì vô sở đắc vậy.
          Thế nào gọi là hữu sở đắc?
          Này Kiều Thi Ca! Nếu đại Bồ-Tát dùng hữu sở đắc mà bố thí. Lúc bố thí quan niệm tôi cho, người nhận, của vật để cho. Ðây gọi là được đàn na mà chẳng được ba la mật.
          Lúc trì giới, quan niệm tôi trì giới, đây là giới. Ðó gọi là được thi la mà chẳng được ba la mật.
          Lúc nhẫn nhục, quan niệm tôi nhẫn nhục, vì người ấy mà nhẫn nhục. Ðây gọi là được sằn đề mà chẳng được ba la mật.
          Lúc tinh tấn, quan niệm tôi tinh tấn, vì sự đó mà siêng năng tinh tấn. Ðây gọi là được tỳ lê gia mà chẳng được ba la mật.
          Lúc tu thiền, quan iệm tôi tu thiền, chỗ tu là thiền. Ðây gọi là thiền na mà chẳng được ba la mật.
          Lúc tu huệ, quan niệm tôi tu huệ, chỗ tu là huệ. Ðây gọi là Bát-Nhã mà chẳng được ba la mật.
          Thiện nam thiện nữ thật hành như vậy thời chẳng được đầy đủ đàn na ba la mật, nhẫn đến chẳng được đầy đủ Bát-Nhã ba la mật.
          Thiên Ðế thưa:
          - Bạch đức Thế-Tôn! Ðại Bồ-Tát tu thến ào được đầy đủ đàn na ba la mật, nhẫn đến đầy đủ Bát-Nhã ba la mật?
          Ðức Phật nói:
          - Này Kiều Thi Ca! Lúc bố thí đại Bồ-Tát chẳng thấy người cho, chẳng thấy người thọ, chẳng thấy của vật đem cho. Người này được đầy đủ đàn na ba la mật.
          Nhẫn đến lúc tu huệ, đại Bồ-Tát chẳng thấy huệ, chẳng thấy huệ bị tu tập. Người này được đầy đủ Bát-Nhã ba la mật.
          Thiện nam thiện nữ thật hành Bát-Nhã ba la mật như vậy, nên vì người khác mà diễn thuyết nghĩa Bát-Nhã ba la mật khai thị phân biệt cho họ được hiểu biết. Năm ba la mật kai cũng như vậy.
          Tại sao vậy?
          Vì đời vị lai có người muốn nói Bát-Nhã ba la mật mà nói tương tợ Bát-Nhã ba la mật.
          Có thiện nam thiện nữ phát tâm vô thượng bồ đề, vì nghe tương tợ Bát-Nhã ba la mật này mà thất chánh đạo.
          Thế nên đại Bồ-Tát phải vì người này mà diễn nói đủ nghĩa Bát-Nhã ba la mật khai thị phân biệt cho họ hiểu biết.
--o0o--