TÌM MỘT NƠI TRÚ ẨN NỘI TẠI
SEEKING AN INNER REFUGE
HH. the Dalai Lama - Tuệ Uyển chuyển ngữ
---o0o---
MỤC TIÊU CỦA ĐẠO PHẬT
Theo quan điểm của đạo Phật, tâm của những người
bình thường thì yếu đuối và bị bóp méo do bởi vọng tưởng và
những xúc tình mà nó chứa đựng. Như một kết quả, chúng ta
không thể thấy những sự vật, sự kiện như chúng thực sự hiện
hữu, những gì chúng ta thấy chỉ là những hình ảnh hay quan
điểm đã bị đóng khuôn hay bóp méo và định nghĩa bởi chính
cảm tình hay thành kiến của chúng ta.
Mục tiêu của đạo Phật là để lìa xa những sự bóp
méo, thiên kiến hay đóng khuôn của tâm và vì vậy thuận tiện
cho những nhận thức giá trị hưng khởi. Cho đến khi nào
chúng ta chưa nhổ được gốc rể của những vọng tưởng, nhận
thức của chúng ta vẫn duy trì sự nhiễm ô; khi chúng ta tịnh
hóa chúng thì chúng ta thể nhập vào trạng thái luôn luôn
trực nhận thực tại như nó là. Rồi thì, bởi vì tâm chúng ta
vốn là hiện hữu trong tuệ trí toàn hảo và giải thoát, thân
và khẩu chúng ta tự động hành xử trong những phương hướng
thiện hảo, lành mạnh, tráng kiện. Điều này không chỉ lợi
ích cho chúng ta mà cũng cho những người khác, cho cả đời
sống hiện tại và những đời sống tiếp theo trong tương lai.
Vì vậy, đạo Phật được cho là một con đường không đơn thuần
là tín ngưỡng mà cũng là một thành phần của lý trí và tri
thức.
LÀM THẾ NÀO ĐỂ HỌC PHẬT
Người Tây Tạng may mắn được sinh ra trong một xã
hội nơi tri thức tâm linh cả thuận lợi sẵn sàng lẫn được đề
cao giá trị. Đã được sinh trưởng trong một xã hội giàu có
về tâm linh như thế thì chúng ta có thể thụ hưởng gia tài
tâm linh ấy, không nhiều thì ít. Chính Đức Phật đã từng nói
rằng: “Hãy thử nghiệm lời ta nói như người thợ kim hoàn
thử vàng trước khi chấp nhận nó”. Đức Phật đã dạy mọi
người của tất cả mọi chủng tính và mọi trình độ hiểu biết
trong một thời gian dài. Bởi vậy cho nên, mỗi lời Phật dạy
phải chứa đựng đầy đủ một cách cẩn thận những ý nghĩa và giá
trị để quyết định hoặc nó là giáo nghĩa chân thật hay chỉ là
biểu tượng ẩn dụ vậy. Nhiều lời dạy được tuyên thuyết trong
những trường hợp đặc biệt hay được biểu lộ trong những sự
hiểu biết giới hạn. Chấp nhận bất cứ một giáo thuyết nào
hay một quan điểm nào mà không trước hết nghiên cứu phân
tích nó một cách cẩn thận thì giống như xây dựng một lâu đài
trên băng tuyết – sự thực hành sẽ không vững chắc kiên định
và thiếu vắng căn bản của chiểu rộng lẫn chiều sâu.
SỰ THỰC HÀNH GIÁO PHÁP
“Sự thực hành giáo pháp” nghĩa là gì? Nghĩa
đen được dịch, có nghĩa " những sự cầm giữ nào đấy "; hay là
sự thọ trì; pháp là tâm linh giáo nghĩa là điều gìn giữ và
hướng dẫn chúng ta vượt thoát khổ đau. Đạo Phật quả quyết
rằng tại một thời điểm mà tâm chúng ta bị bao trùm bởi năng
lực của vọng tưởng phiền não và ảo ảnh thiên lệch,một cách
căn bản có một phương diện của tâm là thanh tịnh bản nhiên
và không nhiễm ô, và bởi sự phát triển sự thanh tịnh này và
tẩy xóa những sự lu mờ u ám của tinh thần, chúng ta được
ngăn lại hay tách rời với khổ đau và những kinh nghiệm không
hài lòng.
Đức Phật đã dạy về tiềm năng thanh tịnh của tâm
như giáo nghĩa căn bản của Đạo Phật, và Pháp Xứng*
(Dharmakirti), một luận sư Ấn độ xuất hiện một thiên niên kỷ
sau, đã đề xuất một cách hợp lý giá trị của nó. Khi hạt
giống giác ngộ này được phát triển một cách đầy đủ thích
đáng, chúng ta thể nhận kinh nghiệm của niết bàn, ngài Pháp
Xứng đã làm cho có giá trị một cách hợp lý toàn bộ hình ảnh
phổ quát của giáo nghĩa đạo Phật, kể cả luật nghiệp báo,
nhận thức tái sinh, khả năng giải thoát và sự toàn thiện,
toàn hảo, toàn trí, tính bản nhiên của ba điều quý báu hay
tam bảo: Phật, Pháp và Tăng.
Để cho phương thức thực hành thực tế, thật là
sai lầm khi thọ trì mà không có một sự hiểu biết tương ứng
hợp lý về giáo thuyết. Chúng ta phải nên biết rõ ràng chúng
ta đang làm gì và tại sao, đặc biệt những ai trong chúng ta
là nam nữ tu sĩ và đã nguyện cống hiến trọn đời mình để thực
hành giáo pháp; chúng ta nên thận trọng một cách đặc biệt để
thực hành một cách toàn thiện. Tăng già rất quan trọng cho
sự ổn định bền bỉ của giáo thuyết, vì vậy, chúng ta nên hành
động một cách tuyệt hảo, tích cực nhất để noi gương chính
đức Phật. Những ai quan tâm đến đời sống xuất gia nên trước
hết suy tính rõ ràng; không cần thiết để trở nên một tu sĩ
chỉ là một tu sĩ thấp kém. Tăng già có trách nhiệm để biểu
hiện hiển lộ giáo nghĩa và giới luật. Nếu muốn hướng đến
một đời sống bình thường, hãy để đời sống tự viện cho những
ai thiên về tâm linh mạnh mẻ to lớn hơn và đơn giản hành trì
như một cư sĩ thật tốt như chúng ta có thể làm.
Tất cả những tôn giáo trên thế giới giống nhau
trong điểu là chúng cung cấp những phương pháp để phát triển
những khía cạnh tích cực,bổ ích, lành mạnh của tâm linh và
trừ khử những thứ tiêu cực, độc hại, bệnh hoạn. Đạo Phật là
một tôn giáo phong phú một cách đặc biệt bởi vì được phát
triển ở Ấn Độ khi xứ sở này ở vào thời cao điểm của tâm linh
và triết lý, nó giới thiệu hoàn toàn cả một phạm vi của
những quan điểm tâm linh lẫn một cách tiếp cận hợp lý tới
những phương pháp của sự phát triển tâm linh. Điều này đặc
biệt quan trọng trong kỷ nguyên hiện đại, khi tâm thức lý
trí được gởi gắm một niềm tin như thế.
Vì khía cạnh lý trí này, đạo Phật đã chỉ có một
ít khó khăn khi đối diện với thế giới hiện đại. Quả vậy,
nhiều khám phá của khoa học hiện đại, như vật lý nguyên tử,
điều được xem như là những khám phá mới, đã từng được bàn
luận trong kinh điển đạo Phật từ lâu xưa. Bởi vì Đức Phật
dạy những đệ tử trong Di giáo rằng, không nên chấp nhận bất
cứ điều gì bằng sự tin tưởng tín ngưỡng đơn thuần, mà chỉ
khi qua khảo sát hợp lý của lý trí. Thế giới của đạo Phật
luôn luôn xem xét để giữ gìn tâm linh thẩm sát rất sống động
trong phạm vi của nó. Điều này không giống như nhiều những
tôn giáo khác, điều này đòi hỏi trên sự thật hay chân lý và
vì vậy không bao giờ cho phép bất cứ một loại thẩm sát nào
dường như đe dọa sự diễn tả giới hạn thực tại.
BA NƠI NƯƠNG TỰA TÔN QUÝ
Cho dù bạn có là một Phật tử hay không được
quyết định do bởi bạn quy y ba ngôi tôn quý – Phật, Pháp và
Tăng - hay không, một cách thuần túy, từ trong chiều sâu của
con tim của chúng ta. Đơn giản tụng kinh, lần chuỗi hay đi
kinh hành chung quanh chùa viện không làm cho chúng ta trở
thành một người Phật tử. Ngay cả con khỉ có thể được dạy để
làm những việc ấy. Giáo Pháp là vấn đề của tâm và tinh
thần, không phải là những hành động bên ngoài. Vì vậy, để
là một Phật tử, chúng ta phải hiểu chính xác thế nào là
“Nương tựa ba ngôi tôn quý” và sự liên hệ của Tam quy với
đời sống tâm linh.
Với sự tôn kính nương tựa nơi Phật bảo, chúng ta
nói về NHÂN quy y Phật – tất cả chư Phật trong quá khứ, hiện
tại và tương lai, bậc thích đáng thiết yếu nhất với chúng ta
là Phật Thích Ca – và QUẢ quy y Phật – nương tựa nơi khả
năng giác ngộ của chính chúng ta, Đức Phật mà mỗi chúng ta
sẽ trở thành. Khi quy y Pháp bảo, nương tựa nơi giáo pháp,
nương theo lời Phật dạy, có giáo nghĩa được tuyên thuyết
trong kinh điển và điều tâm linh thực chứng theo những gì đã
được dạy. Và cuối cùng, chúng ta quy y Tăng bảo, cả phàm
Tăng, nam nữ tu sĩ, những người là biểu tượng của Tăng già,
và những Thánh Tăng - đấy là những người đã đạt được kinh
nghiệm thiền định tối thượng kiểu mẫu của chân lý. Vì vậy,
chúng ta nói rằng Phật bảo là thầy, giáo Pháp là con đường,
và Tăng già là cộng đồng tâm linh hổ trợ.
Trong ba điều này, quan trọng nhất đối với chúng
ta như những điều độc đáo riêng biệt là giáo Pháp, một cách
tối thiết yếu chỉ chúng ta mới có thể giúp ích, hổ trợ, cứu
độ chính chúng ta không ai khác có thể hoàn thành hay thực
hiện giác ngộ hay ban cho chúng ta điều ấy. Giác ngộ chỉ
đến với những người thực hành giáo Pháp một cách toàn hảo,
những ai đem giáo Pháp và áp dụng nó để phát triển tâm linh
của người ấy liên tục lớn mạnh. Vì vậy, trong ba điều tôn
quý, giáo Pháp là sự nương tựa hay quy y căn bản tối
thượng. Bằng sự lắng nghe, tư duy và thiền định qua giáo
Pháp đời sống chúng ta có thể trở thành một với Pháp, với
lời Phật dạy và giác ngộ một khả năng trực tiếp gần nhất.
NGHIỆP
Tất cả những bậc đạo sư Kadampa vĩ đại trong quá
khứ nhấn mạnh rằng quy y phải được thực hành trong giáo điển
với một sự tỉnh giác nhiệt thành mạnh mẻ trong luật nhân và
quả; nó đòi hỏi phải quán chiếu luật nghiệp báo như một sự
hổ trợ cho việc thực hành. Đức Phật đã nói rằng: “Chúng ta
là người hộ vệ chính chúng ta và là kẻ thù của chính chúng
ta”. Đức Phật không thể bảo vệ chúng ta; chỉ sự quán chiếu
luật nghiệp báo của chính chúng ta mới có thể bảo vệ chúng
ta. Nếu chúng ta giữ gìn sự quy y của chúng ta một cách
thuần khiết và sống phù hợp nhất trí với nghiệp, chúng ta
trở thành người hộ vệ chính chúng chúng ta; nếu không, nếu
chúng ta sống trong một phương thức trái ngược với con đường
tâm linh, chúng ta trở thành kẻ thù tệ hại nhất của chúng
ta, tổn hại chính chúng ta trong những kiếp sống hiện tại và
tương lai.
Tâm của người thường hay phàm phu thì vô kỷ cương, vô tổ
chức, không có khuôn phép, không thể kiểm soát. Để thể nhập
vào những sự thực hành Phật Pháp cao hơn, như thiền định
tam muội (Samadhi), tuệ trí thể nhập tính không hay những
phương pháp yoga của nhiểu hệ thống tantra mật tông, chúng
ta phải trước hết phát triển một tâm thuần hóa kỷ luật, một
tâm được điều khiển kiểm soát. Trên căn bản của sự quy y
nương tựa và kỷ cương nể nếp tự tâm chúng ta phát triển một
cách dễ dàng những kinh nghiệm gia tăng liên tục trong những
thực hành giáo Pháp cao hơn nhưng nếu không có nền tảng của
kỷ cương khuôn phép nội tâm hay điều tâm những thực tập cao
hơn sẽ không đạt được kết quả.
NÂNG CAO THỰC HÀNH
Tất cả chúng ta muốn thực hành những kỷ năng cao
nhất nhưng trước hết chúng ta phải tự hỏi chính mình rằng
chúng ta đã quán triệt hay vượt qua những điểu kiện đòi hỏi
thấp hơn chưa, như kỷ cương tự tâm hay điều tâm chẳng hạn.
Tập trung vào sự quy y là để chuyển hóa một phàm nhân thành
một vị Phật; khi điểu này được hoàn toàn mục tiêu của quy y
cũng hoàn thành. Thời điểm tâm chúng ta trở thành Phật, từ
ngữ chúng ta trở thành Pháp và thân thể chúng ta là Tăng.
Tuy nhiên, đạt đến địa vị này tùy thuộc vào sự thực hành
giáo Pháp của chính chúng ta. Xa rời sự thực hành hay để
người khác thực hành trong khi nguyện cầu, hy vọng những lợi
ích tâm linh cho chính mình là một mơ mộng hảo huyền không
tưởng.
Để tịnh hóa tâm thức nghiệp cảm và tri giác sai
lầm và để phát triển những phẩm chất giác ngộ trong dòng
suối hữu tình chúng sinh của chính mình, chúng ta phải tự
mình thực hành những tiến trình tu tập và kinh nghiệm những
trạng thái tâm linh. 108 quyển lời Phật dạy được dịch sang
tiếng Tây Tạng có một đề tài chính yếu là: tịnh hóa tâm và
phát sinh những phẩm chất nội tại. Không nơi nào nói rằng
những ai khác sẽ làm điều này cho chúng ta. Vì vậy, trong
một con đường, trong một phương pháp, những Đức Phật phần
nào đó bị giới hạn – các Đức Phật có thể giải thoát chúng ta
chỉ trong ý nghĩa của sự truyền cảm hứng, chuyển năng lượng
để chúng ta tu tập thực hành lời dạy của các Ngài. Vô số
các Đức Phật đã thành trước giờ những chúng ta vẫn hiện đang
ở trong vòng sinh tử luân hồi. Điều này không phải những
Đức Phật thiếu lòng từ bi với chúng ta nhưng bởi vì chúng ta
không thể thực hành lời dạy của các Ngài. Sự tiến bộ cá
nhân trên con đường tâm linh tùy thuộc vào những tác động
ảnh hưởng của tự chính những cá nhân ấy.
MƯỜI HÀNH ĐỘNG ĐẠO ĐỨC
Tiến trình tự phát triển có nhiều trình độ. Tuy
vậy,với những người bắt đầu, sự cần thiết trước nhất là
tránh xa mười hành động không đạo đức và quán chiếu ngược
lại chúng, mười hành động đạo đức.
Ba trong mười hành động này là vật lý, thuộc về
thân: thay vì giết hại chúng nên tôn trọng và yêu mến sự
sống; thay vì trộm cắp chúng ta nên bố thí ban cho những gì
có thể để giúp đở người khác; và thay vì tà dục hay ngoại
tình chúng ta nên tôn trọng cảm xúc của người phối ngẫu.
Bốn hành động quan tâm đến ngôn ngữ hay lời nói:
thay vì nói dối chúng ta nên nói sự thật; thay vì những
nguyên nhân làm mất hòa hiệp bằng những lời vu khống, phỉ
báng người khác chúng ta nên can đảm đạo đức bằng cách nói
về những phẩm chất tốt đẹp của họ; thay vì nói năng cay
nghiệt, chỉ trích gay gắt từ ngữ chúng ta nên dịu dàng, lịch
sự và yêu thương; và thay vì những lời tráo trở bất nghĩa
chúng ta nên liên hệ đến những hành động đầy ý nghĩa.
Cuối cùng, ba trong mười hành động quan tâm đến tâm: chúng
ta nên thay thế vướng mắc bằng sự không vướng mắc; ý chí
bệnh hoạn trước những người khác bằng những cảm xúc yêu
thương và từ bi; và những tin tưởng sai lầm bằng những thái
độ thực tế.
Mỗi người Phật tử nên thực tập theo mười nề nếp
căn bản này còn gọi là thập thiện giới. Không thực hiện như
thế trong khi dấn thân vào điều gọi là những phương pháp
tantra mật tông cao hơn đơn giản chỉ là tự đùa cợt hay dại
dột với chính mình. Mười điều này là những thực tập, quán
chiếu đơn giản mà mỗi người có thể làm theo, tuy nhiên chúng
là những bước đầu tiên cho bất cứ ai muốn thực hiện đối với
những yoga đầy năng lực sẽ mang đến giác ngộ trong một đời
sống.
Khi chúng ta thọ nhận quy y, là thể nhận nơi an
trụ, hay tiếp nhận nơi trú ẩn và trở thành một Phật tử chúng
ta nên vinh danh gia đình của những Đức Phật. Liên hệ trong
bất cứ điều nào của mười điều không đạo đức – thập bất thiện
nghiệp – sau khi quy y là làm hổ thẹn đạo Phật. Không ai
yêu cầu chúng ta phải trở thành Phật tử, chúng ta là Phật tử
bởi vì chúng ta lựa chọn để trở thành. Vì vậy, chúng ta nên
định tính phẩm chất chính mình tương ứng, và hạn chế tối
thiểu để tránh xa mười điều bất thiện và phát triển mười
điều đạo đức. Phải công nhận rằng, không ai toàn hảo, nhưng
nếu chúng ta muốn tự gọi là Phật tử, chúng ta phải cố gắng
một ít tác động ảnh hưởng. Khi những gì đấy là nguyên nhân
của chấp trước vướng mắc hay giận tức khởi lên trong ta, tối
thiểu chúng ta nên hành động là làm một tác động ảnh hưởng
để không bị xách động bởi trạng thái giao động thiên lệch
đang bao phủ tâm ta và thay vào đó là duy trì một thái độ
tự tại và yêu thương.
TU DƯỠNG TÂM TÍNH, HAY TRAU DỒI TUỆ TRÍ
Căn bản thiết yếu của giáo Pháp là tu dưỡng tâm
bởi vì tất cả những nghiệp lành tích cực và nghiệp xấu tiêu
cực của thân thể và lời nói đều phát xuất nguyên ủy và được
chuyển trực tiếp bởi tâm. Nếu chúng ta không tu dưỡng phát
triển tỉnh giác, tỉnh thức, tỉnh táo tiến trình tinh thần
của chúng ta và khả năng cắt đứt dòng tư tưởng tiêu cực khi
chúng khởi lên, hai mươi năm thiền định trong một hang sâu,
nơi thâm sơn cùng cốc chỉ có giá trị nho nhỏ chút ít.
Trước khi tìm kiếm một hang động để tu, chúng ta nên tìm
kiếm những phẩm chất tốt đẹp trong tâm ta và phát triển khả
năng để sống theo giáo Pháp. Rồi thì, ngồi trong hang sẽ
chỉ khá hơn một con gấu ngủ vào mùa đông. Nói về khóa tu
thực hành mật tông tantric trong khi mười nền tảng (thập
thiện giới) của giáo PHÁP vẫn xa vời với chúng ta thì chỉ là
tự làm nên một trò cười cho chính mình.
LÀM CUỘC SỐNG NÀY TRỞ NÊN HỮU ÍCH
Như những con người, chúng ta có khả năng để đạt
đến giác ngộ trong chỉ một đời. Tuy vậy, đời sống thì ngắn
ngủi và phần lớn đã qua đi rồi. Chúng ta phải tự hỏi minh
rằng chúng ta đã hành động được bao nhiêu cho tiến trình tâm
linh. Cái chết có thể đến bất cứ lúc nào và khi nó đến
chúng ta phải lìa bỏ mọi thứ sau lưng ngoại trừ những dấu ấn
tâm linh của đã được tích tụ trong đời sống chúng ta vừa
qua. Nếu chúng ta đã thực hành và cố gắng sống theo giáo
Pháp trong đời sống, hay ngay cả đạt đến thực chứng, nguồn
năng lượng ấy sẽ lưu lại trong tâm ta. Mặt khác, nếu chúng
ta dành đời sống mình trong những tư tưởng tiêu cực, không
đạo đức và ký ức của những con đường luân hồi sẽ chiếm cứ
nhận thức của chúng ta khi nó đi đến đời sống tương lai tiếp
theo.
Vì vậy, bây giờ đây, khi chúng ta có khả năng,
chúng ta nên thực hành giáo Pháp một mạnh mẻ, sâu sắc và
thuần khiết. Sự thực hành giáo Pháp sẽ mang đến bình an và
hòa hiệp cho chính chúng ta và những người chúng quanh, ngay
trong đời sống này, và, chúng ta nếu không đạt đến giác ngộ
trong đời này, nó sẽ cho chúng ta một nguyện ước trân quý
hoàn thành mà chúng ta sẽ mang theo trong những đời sống
tương lai để giúp chúng ta tiếp tục trên con đường tâm linh.
Một cách căn bản, tương lai chúng ta nằm trong
tay chúng ta. Hầu hết mọi người chuẩn bị những chương trình
hấp dẫn cho tuần tới, tháng tới và năm tới, nhưng điều gì
được tính toán thiết thực nhất cho việc thực hành giáo Pháp
ngay bây giờ. Nếu chúng ta làm điều này, tất cả sự tập
trung của chúng ta sẽ hoàn thành. Khi chúng ta tu dưỡng
phát triển những hành động đạo đức hôm nay, những định luật
của tùy thuộc tương liên hưng khởi bảo đảm chắc chắn rằng
một dòng suối tích cực của chuyển hóa đã bắt đầu vận hành.
Đây là tính chất quý báu của con người: chúng ta có thể tác
động ảnh hưởng một năng nổ sôi nổi tình trạng tương lai của
con người chúng ta bằng sự áp dụng tuệ trí vô phân biệt đến
tất cả những hành động của thân thể, ngôn ngữ, và tâm ý
chúng ta. Sử dụng và tu dưỡng phát triển tuệ vô phân biệt
này là chắc lọc phần rất cơ bản thiết yếu của đời sống con
người.
Seeking an Inner Refuge
His Holiness the Dalai Lama
His Holiness gave this teaching in Delhi in the
early 1960s. It was translated by Losang - Chöpel and
Glenn H. Mullin and first published in English in 1981 in
Teachings at Tushita. This teaching was published in 2005 in
the LYWA publication Teachings From Tibet.
TUỆ UYỂN chuyển ngữ
30-08-2008
08-31-2008 05:23:55
