Thoa Diệu Cơn Phẩn Nộ
Bài thuyết pháp tại Chùa Dược Sư
Bảo Châu Ghi
--o0o--
 
Hôm nay là ngày 24 tháng 05 năm 2003
Đây là thời pháp đầu tiên trong Khóa Tu Mùa Xuân chúng tôi trân trọng giới thiệu đến đại chúng bài pháp: Thoa Diệu Cơn Phẩn Nộ.
Theo thói thường khi chúng ta giận dữ với ai, và trút được cơn thịnh nộ trên đầu người đó, chúng ta cảm thấy hả dạ lắm. Hoặc giả dụ lúc chúng ta đang giận dử ông A, nhưng vì quyền uy hay vấn đề công ăn việc làm nên chúng ta không nói được, nổi niềm uất ức đó cứ chất chứa trong lòng đến khi gặp cô B thì bao nhiêu nổi niềm uất ức đó được trút hết lên mình cô B chỉ vì một chút xíu lý do không chính đáng và lúc đó chúng ta hả dạ lắm. Nhiều người trong chúng ta đã nghĩ như vậy và đã từng làm như vậy. Nhưng những người được coi là nạn nhân của chúng ta sẽ cảm thấy gì trong lúc ấy? Có hài lòng như chúng ta hay không? Và cái giọng gây gổ, thái độ cừu thù của chúng ta có làm cho người ấy hòa với chúng ta không?
            Chúng ta không phải là những nhà tâm lý học lỗi lạc, nhưng chỉ  cần bình tâm suy tư một chút, chúng ta cũng sẽ thấy được điều này một cách rõ ràng. Theo bản năng tự vệ, và bản năng sinh tồn, nếu khi chúng ta đưa hai quả đắm ra nói chuyện với người khác, thì chúng ta cũng phải biết rằng người kia cũng đưa ngay hai quả đấm ra với chúng ta liền. Nhưng nếu chúng ta có can đảm và thích sống hòa bình, thay vì chúng ta hiềm hận, cay cú, gây cấn nhau thì chúng ta có thể đề nghị với người kia:
- Chúng ta hãy ngồi xuống đây và ôn tồn nói chuyện với nhau. Vì ý kiến chúng ta khác nhau, cho nên phải rán tìm nguyên nhân bất đồng đó.
Nếu chúng ta nói, và làm được như vậy thì chúng ta sẽ thấy ngay rằng ý kiến của chúng ta rốt cuộc không khác nhau xa lắm, những chổ bất đồng rất ít, còn những chổ đồng ý thì nhiều lắm, và nếu chúng ta thật tình và kiên tâm muốn hòa giải để sống với nhau trong hòa bình thì cũng rất dễ. Lời đề nghị ngắn, hay một câu nói đơn sơ như vậy, nhưng mà là một liều thuốc thần dịu có thể Thoa Dịu Cơn Phẩn Nộ một cách hữu hiệu. Quả thật như vậy, đây là một bằng chứng hùng hồn được người xưa ghi lại cho chúng ta, và đã xác định đây là cách Thoa Diệu Cơn Phẩn Nộ có hiệu lực trăm phần trăm với câu đề nghị đơn giản:
- Chúng ta hãy ngồi xuống đây và ôn tồn nói chuyện với nhau. Vì ý kiến chúng ta khác nhau, cho nên phải rán tìm nguyên nhân bất đồng đó.
Theo tài liệu cho biết, trong lịch sử Hoa Kì nói riêng và nói chung trên thế giới có những cụ thể điển hình thành công bằng những lẽ ôn hòa kì diệu đó chẳng hạn như:
01- Nội Bộ Công Ty Nhiên Liệu & Thuộc Kim
Sự kiện này xảy ra năm 1915 tại tiểu bang Colorado, ông John D. Rockefieller là người bị nhiều người oán hận nhiều nhất ở miền mỏ Colorado. Vào thời điểm năm 1915 suốt cả hai năm liền Công Ty Nhiên Liệu và Kim Thuộc bị tàn phá vì một cuộc đình công làm đổ máu nhiều nhất trong ngành kỉ nghệ của nước Mỹ. Lý do là những người thợ mỏ trong công ty Nhiên Liệu và Kim Thuộc quyết liệt đòi tăng lương. Dụng cụ và nhà máy bị phá phách cho nên người ta gọi cảnh sát đến, và sinh ra một cuộc xô xát đẩm máu, và nhiều thợ đình công ngã gục dưới lằn đạn. Trong tình trạng khẩn trương, và trong bầu không khí tưng bừng thù oán đó, ông John D. Rockefield quyết lấy lòng những người phản động và hòa giải với họ.
            Sau khi mất hàng tuần vận động ráo riết trong bọn thợ để dẫn cho con đường hòa giải. Ông diễn thuyết trước đám thợ đình công. Bài diễn văn đó là một trứ tác có kết quả lạ lùng. Nó dập được làn sóng thù nghịch bao vây ông đang muốn nhận ông xuống và làm cho một số đông thợ theo ông. Lời diễn thuyết của ông giảng giải với họ một cách thân mật, khéo léo đến nổi thợ đình công trở lại làm việc mà không hề nhắc đến việc xin tăng lương nữa, mặc dầu trước kia họ  chiến đấu dử tợn như thế. Dưới đây là đọan đầu bài diễn văn tuyệt khéo đó. Chúng ta sẽ thấy thiện cảm, nhiệt tâm và hảo ý chói lọi trong đọan đó. Chúng ta hãy nhớ rằng ông John D. Rockefieller nói với những người mà mấy hôm trước đòi treo cổ ông cho kỳ được. Vậy mà giọng điệu ông dịu dàng nhỏ nhẹ, thân mật hơn các nhà truyền giáo nữa. Trong bài đầy những câu nói tươi như hoa chẳng hạn như những:
            - Tôi lấy làm vinh dự được ở trong nhóm anh em, tôi đã lại thăm gia đình các anh em, chúng ta đã gặp nhau ở đây như những người bạn thân,
- Chúng ta đối xử với nhau trong tinh thần hiểu biết lẫn nhau ...
- Vì quyền lợi chung....
- Tôi được tới đây để có buổi hợp mặt này nhờ thịnh tình của anh em....
            Bài diễn văn bắt đầu như thế này:
            - Ngày hôm nay là ngày vinh dự trong đời tôi. Ðây là lần thứ nhất tôi được cái vui và cái may mắn gặp hết thảy những người thay mặt nhân viên trong công ty lớn của chúng ta, các vị quản lý, các vị chỉ huy, và xin anh em tin chắc rằng tôi lấy làm hân hạnh được có mặt ở đây và sẽ nhớ cuộc hợp này suốt đời tôi. Nếu cuộc hợp này xảy ra hai tuần lể trước thì tôi đối với các anh em như một người dưng thôi. Nhưng vì mấy ngày nay, tôi đã đi thăm hết các mỏ ở phương nam, trò chuyện với các người thay mặc các anh em, cho nên hôm nay chúng ta mới gặp nhau ở đây, không phải như thù nghịch nhau mà như chổ bạn thân và chính nhờ cái tinh thần thân mến nhau đó mà tôi thấy sung sướng khi được bàn với anh em về quyền lợi chung của chúng ta.
            Thật ra chỉ nhờ thịnh tình của các anh em mà tôi có mặt trong cuộc hợp giữa các vị giám đốc của công ty và các vị thay mặt cho nhân viên, vì vậy tôi không có cái may được ở trong nhóm trên hay nhóm dưới. Vậy mà tôi thấy tôi liên kết rất mật thiết với anh em, vì tuy đại diện cho chủ nhân, tôi còn thay mặt tất cả những người làm công nữa....
            Ðây là lời nói hết sức ngọt ngào cho nên từ đó đã chuyển thù thành bạn.
            02- Về Một Ngôi Chùa
Tại Việt Nam, vào khoảng năm 1974 có một gia đình có phát tâm xây một ngôi Chùa và sau đó cúng ngôi Chùa đó cho một vị Thượng Tọa, không biết lúc phát tâm cúng như vậy có hỏi ý kiến vợ con bạn bè hay không, nhưng khi cúng rồi, có người bàn ra tán vào, và cuối cùng ông cụ đó quyết định lấy lui ngôi Chùa lại, thế là ông nộp đơn kiện ra tòa. Vị  Thượng Tọa kia nhận được trát báo ngày ra tòa mới biết mình bị vu khống vì tội chiếm chùa, nhưng vị Thượng Tọa đó không vì vậy mà buồn phiền. Trong lúc chờ đợi tòa xét xử ông cụ chủ chùa kia cứ tới Chùa chửi bới thậm tệ, nhưng vị Thượng Tọa đó đã không giận dữ vì lờì chủi rủa kia. Vị Thượng Tọa ấy cũng không áp chế mắng ông là người lớn không biết giữ lời, không biết liêm sĩ mà lại còn nịnh ông ta nữa, vị Thượng Tọa ấy khen:
- Cụ tốt lắm, cụ chửi tôi và luôn luôn có thái độ ôn hòa, chớ không có bạo động như những người khác!
Ngoài ra vị Thượng Tọa thấy ông cụ sáng sớm là lại Chùa chửi miết cho đến trưa, cứ như vậy mà từ ngày này sang ngày kia không làm gì cả. Thấy vậy vị Thượng Tọa mới mời ông Cụ vào phòng khách uống trà và đánh cờ tưởng cho vui. Lúc đầu thì ông không chịu vào, nhưng khi chửi lâu cũng khát nước nên được mời trà thì Cụ cũng uống. Uống trà xong lại tiếp tục chửi nữa, độ một tuần lể sau, ông Cụ cũng thấy mỏi mệt, cho nên khi được mời đánh cờ tướng thì cũng vào Chùa ngồi đánh với ông Thầy. Ðến ngày ra tòa, vị Thượng Tọa đó qua rủ ông chủ Chùa cùng đi ra tòa, nhưng khi đến thì thấy ông già đang say rượu không đi được, thế là vị Thượng Tọa đó phải cỏng ông Cụ ra tòa, cùng đi với người nhà của ông ta. Khi ra đến tòa, ông tòa thấy ông cụ thì say, ông Thầy thì cỏng ông cụ, nên ông vừa hỏi vừa cười:
            - Trong hai vị, ai là người mất Chùa, ai là người giựt chùa?
            Trong khi vị Thượng Tọa kia chưa kịp trình bày thì người nhà của ông cụ lên tiếng giải thích và ông tòa cũng phụ họa theo:
- Khi nhìn qua tôi cũng đoán như vậy, bởi vì hai người không có vẻ gì thì là thù nghịch thì làm sao lại có thể người bị mất Chùa, người đi giựt Chùa. 
            Lòng tốt của vị Thượng Tọa có kết quả là khuyến khích cho ông Cụ và gia đình có hảo ý. Rồi thì cuối cùng việc Chùa giữa vị Thượng Tọa kia và ông Cụ hiến Chùa được giải quyết trong êm đẹp, và thân mật. Cho nên ở đây chúng ta thấy:
- Làm người phải biết rằng một khi chúng ta có lòng độ lượng với mọi người là có lợi cho mình.
            Hai trường hợp trên là người có thẩm quyền đối với người cấp dưới, còn bây giờ là người cấp dưới đối với người cấp trên
03- Ðối Với Một Người Keo Kiệt
Khi trở lại Việt Nam thăm quê hương, chúng tôi có nghe một người Phật Tử đến Chùa chơi thăm và kể chuyện về việc mướn nhà. Tiền thuê nhà mắc quá, ông muốn xin giảm tiền thuê nhà, nhưng sự kiện này đã có nhiều người than van xin xỏ nhưng thất bại, theo người Phật tử đó kể lại:
            - Con viết thơ cho người chủ nhà, báo trước rằng hết giao kèo, sẽ dọn đi nơi khác.
Thật ra người Phật Tử ấy không có ý định đi đâu hết, nhưng lời lẽ trong thơ thì hăm dọa dọn nhà và hy vọng rằng lời dọa đó có thể làm cho ông chủ nhà keo kiệt chịu hạ tiền mướn nhà xuống, nhưng ít hy vọng thành công. Bởi vì nhiều người khác mướn nhà cũng đã làm thử như vậy nhưng tất cả điều thất bại. Cũng theo người Phật Tử đó nói:
            - Khi nhận được thư của con, ông chủ nhà lại nhà của con liền, theo sau ông ta có người thư ký. Con ra tận cửa đón ông vô cùng niềm nở. Con không đá đụng gì đến việc mướn nhà hết. Con bắt đầu khen căn nhà con đang ở rất đẹp, con thích ở đó lắm, con không tiếc lời khen và khen ông ta khéo quản lý căn nhà đó và kết luận rằng:
            - Con muốn ở thêm một năm nữa nhưng không có tiền trả.
            Khi nghe đến đây thì ông chủ nhà mới nói:
- Tôi chưa hề được một người mướn nhà nào nói với tôi bằng một cái giọng thân mật dễ thương đó.
Và ông ta kể tiếp những nổi lo phiền của ông rằng là:
- Người mướn nhà luôn luôn kêu nài. Có người gởi cho ông mười bốn bức thơ mà nhiều bức thơ chửi ông rất là thậm tệ, một người khác lại dọa trả lại phố nếu ông không có cách nào cấm người tầng trên ngáy ban đêm.
Ông chủ nhà nói tiếp:
- Gặp được người như ông tôi rất là vui vì ông biết được nổi khổ của tôi.
Rồi không cần xin, ông chủ nhà tự dưng hạ tiền mướn xuống một chút, người Phật Tử thấy vậy lại xin hạ xuống nhiều hơn nữa thì lạ làm sao, ông chủ nhà keo kiệt kia liền bằng lòng ngay.
            Sự kiện này nếu người Phật Tử đó dùng phương pháp của những người mướn nhà khác chắc chắn cũng sẽ thất bại như họ. Sự kiện thành công này là nhờ thái độ nhã nhặn, thân mật hiểu biết của chúng ta.
             04- Cách Hành Xử Với Người Giúp Việc
Có một Phật Tử đến Chùa kể chuyện, rằng mới rồi con có mời vài người bạn lại dùng bửa trưa. Cuộc hội hợp đó đối với con quan trọng lắm và tất nhiên là con muốn sự tiếp đãi đó được hoàn toàn chu đáo. Thường thường trong những dịp long trọng như vậy, con muốn anh hầu bàn chuyên nghiệp để giúp, nhưng hôm ấy anh hầu bàn chuyên nghiệp không đến được, mặt dầu con có dặn trước. Anh cho một người giúp việc lại thế. Thật là tai hại, anh phụ việc đó không biết chi về khoa hầu bàn cả, cho nên anh ta dọn búa xua lên bàn. Thật là xấu hổ, con giận lắm. Rán sức lắm mới giữ được nụ cười trong cả bửa tiệc mà con đau khổ như bị hành hình vậy.
            Nhưng con tự nhủ:
            - Ðợi khi nào gặp anh hầu bàn chuyên nghiệp kia con sẽ cho anh ta một trận cho nên thân.
            Nhưng ngay tối hôm đáng ghi nhớ đó, con được dự thính một buổi diễn thuyết vễ nghệ thuật dẫn dụ người, và con hiểu rằng có rầy anh hầu bàn cũng vô ích, chỉ làm cho anh ấy oán giận và không muốn giúp việc hầu tiệc cho con nữa. Con ráng tự đặt con vào địa vị của anh và thấy rằng anh ta không chịu trách nhiệm trong bữa tiệc đó, vì không phải anh đi chợ, cũng không phải anh nấu món ăn. Người phụ của anh vụng dại đâu phải lỗi tại anh. Có lẽ vì giận dữ mà con đã xét anh vội vàng quá, nghiêm khắc quá. Cho nên đáng lẽ buộc tội anh ta, con quyết định thay đổi thái độ mà khoan hồng với anh, nhưng nhờ vậy mà con đã thành công. Hôm sau con gặp anh, mặt anh buồn hiu, nhưng có vẻ sẵn sàng để tự bào chửa, Con nói rằng:
            - Tôi muốn anh hiểu rằng khi tôi đãi khách, tôi rất cần có anh giúp tay tôi. Anh là người hầu bàn khéo nhất xứ này.. Tôi hiểu hôm trước không phải anh trông nom bửa tiệc cho nên anh không có lỗi chi hết ...
            Anh hầu bàn chuyên nghiệp cũng mĩm cười đáp:
            - Thưa bà quả vậy. Bửa tiệc đó hỏng là tại lỗi đầu bếp chớ không phải tại tôi.
            Con tiếp:
            - Tôi tính thiết vài bửa tiệc nữa, tôi muốn hỏi ý kiến anh? Anh nghĩ tôi có nên giữ chị đầu bếp không?
            - Thưa bà nên lắm chứ. Sự đáng tiếc lần trước chắc chắn không xảy ra nữa đâu.
            Tuần sau, con đãi khách bửa trưa. Anh hầu bàn chuyên nghiệp và con định thực đơn. Anh hầu bàn chuyên nghiệp kia săn sóc đủ mọi bề. Giá dụ mà con có thiết tiệc cho một vị hoàng hậu ăn thì anh cũng tận tâm dọn như vậy là cùng. Món ăn nấu rất khéo và dâng lên còn nóng hổi. Công việc hầu khách thật hoàn toàn. Anh dắt bốn người phụ lại hầu khách chứ không phải một người như thường lệ. Cuối bửa tiệc, đích thân anh dâng khách một món tráng miệng thật ngon, khi ra về bà khách quý nhất của con hỏi:
            - Bà có thuật gì mà người hầu tận tâm và khéo léo như vậy.
            Bà ấy nói đúng tôi có thuật là tôi biết dùng lời lẽ ôn tồn và những lời khen thành thật..
Cách đây gần một thế kỉ Lincoln bảo, một câu châm ngôn có nói:
            - Ruồi ưa mật, không những ruồi mà người cũng vậy.
Nói như vậy chúng ta muốn cho một người nào đó theo ý muốn của chúng ta, trước hết chúng ta phải làm cho người ấy tin rằng chúng ta là bạn thân thiết và thành thật của họ đã. Lời ngọt ngào sẽ chiếm mất trái tim của họ và do trái tim chúng ta sẽ thắng được lý trí của họ. Có lẽ vì biết áp dụng phương pháp cổ điển nghệ thuật làm cho kẻ thù trở nên bạn thân, đã có nhiều người thành công tiêu biểu như:
- Ông John D. Rockerfeller đã áp dụng một cách tuyệt khéo. Giả dụ lúc đó ông John D. Rockefeller công kích các thợ mỏ, quát vào tai của họ, tất cả những sự thật làm cho họ mất lòng, dùng một giọng khó chịu như bảo họ là khờ, để lên án đám nhận công thì hỏi họ có chịu nhận lổi của họ không? Câu trả lời chắc chắn là không, cho dù lý luận của John D. Rockerfeller có cực kỳ chính xác đến đâu đi nữa, nhưng chắc chắn không thoa diệu được cơn phẩn nộ, nhưng trái lại lòng giận, tâm thù hằn và phản động tất nhiên sẽ tăng lên!
            - Vị Thượng Tọa bị lên án là chiếm Chùa kia, nếu cũng cứ khăn khăn cho ông già hiến Chùa kia là người tráo trở thì liệu coi ông già đó có nhượng bộ không? Chắc chắn là không vì đơn đã đưa đến tòa rồi thì cả nhà họ chắc chắn phải ăn thua đủ chứ không bao giờ lại đi bênh vực cho người khác.
            - Anh mướn nhà cũng vậy, nếu không biết xử dụng lời lẽ mềm mỏng khôn ngoan thì cho dù một đồng xu cũng đừng hòng được ông chủ nhà keo kiệt khó tánh bớt cho.
            - Bà chủ thượng lưu kia cũng vậy, nếu cứ khăn khăn quy tội cho anh hầu bàn chuyên nghiệp kia, thì sẽ không bao giờ được anh hầu bàn chuyên nghiệp kia tiếp đãi khách một cách nồng hậu như vậy.
Cũng vậy, nếu cựu Tổng Thống Lincoln không áp dụng phương thức:
            - Ruồi ưa mật, không những ruồi mà người cũng vậy...
            Thì ông không thể thành công và được ngươì dân Mỹ quý trọng ông. Cho nên, chúng ta phải biết rằng nếu một người đối với chúng ta chỉ có lòng thù hận và ác cảm, thì cho dù người ấy có dùng đủ các lý luận, thì người ấy cũng không thể nào dẫn dụ chúng ta theo quan điểm của họ được. Từ đó chúng ta mới thấy:
- Nếu là những người làm cha làm mẹ mà cứ luôn luôn gắt gỏng con cái, thì con cái sẽ không bao giờ gần gủi để nghe lời cha mẹ.
- Những ông chủ và ông chồng chuyên quyền độc đoán, thì có ngày nhân viên cũng trở thành thù địch và bà vợ cũng có ngày cho ông nhịn đói, hoặc ngủ ngoài hè..
- Nhưng bà vợ hay gây gổ thì chồng con có ngày cũng phải tránh xa.
Chúng ta phải biết rằng ai cũng muốn khư khư giữ lấy ý kiến của mình, vì thế chúng ta không nên, và đừng bao giờ dùng vũ lực bắt buộc họ phải đồng ý kiến với chúng ta. Trái lại phải dùng lời lẽ ngọt ngào và tấm lòng thân mến, rất ngọt ngào để đối xử với nhau. Chúng ta cứ ngọt ngào, không tốn công tốn sức, mà làm cho mọi người phải làm theo ý của chúng ta. Có nhiều người trở thành nhà tỉ phú đều nhỏ giọng êm ái ôn tồn thân mật của họ.
            Ðể kết luận bài giảng hôm nay chúng tôi xin kể cho đại chúng nghe một bài ngụ ngôn về mặt trời và gió. Gió khoe gió mạnh, mặt trời khoe mặt trời mạnh. Gió nói:
            - Tôi sẽ làm cho anh thấy là tôi mạnh hơn anh, anh thấy ông già ở dưới trần gian kia không. Tôi cá với anh xem hai ta ai sẽ làm cho lão đó tốc áo ra trước hết. Tức thời mặt trời biến sau đám mây và gió bắt đầu thổi mạnh như bảo. Nhưng càng thổi mạnh thì lão già càng bó chặt áo vào mình.
            Sau cùng gió mệt phải ngưng. Lúc đó mặt trời ở sau đám mây ló ra tươi tỉnh cười với khách bộ hành. Một lát thấy nóng quá lão già lau mồ hôi trán và cởi áo. Mặt trời nói cho gió hiểu rằng:
            - Dịu dàng và thân yêu giống như tôi bao giờ cũng mạnh hơn cái vũ lực và giận dữ giống như anh.
Ðây là câu chuyện ngụ ngôn do Esope, một người nô lệ Hy Lạp, viết vào khoảng sáu trăm năm sau Jessu giáng sanh, nhưng những lời khuyên bảo của ông tới bây giờ vẫn còn qúy không kém hồi 25 thế kỷ trước. Ánh nắng mặt trời làm cho chúng ta phải cởi áo ra mau hơn là một trận cuồng phong. Những lời nói ngọt ngào, êm đềm đi sâu vào lòng người ta hơn là con thịnh nộ đập bàn quát tháo, vì vậy cựu Tổng thống Lincoln thường dùng câu châm ngôn cổ để tự hướng dẫn đời ông và nhân dân Hoa Kỳ khi ông còn sanh tiền và tại chức:
            - Ruồi ưa mật,
Vậy nếu chúng ta muốn cho người khác theo ý chúng ta, thì chúng ta đừng bao giờ quên nguyên tắc:
- Ôn tồn, ngọt ngào không nên xẳng.
            Ðây là ngôn ngữ của thế gian, nhưng nếu chúng ta là người học Phật, khi đứng trước phong ba bảo tố của cuộc đời, và muốn thoa dịu con phẩn nộ thì chúng ta phải luôn luôn thực hiện:
            - Lời nói hết sức ngọt ngào,
            - Ðừng coi nhau như thù nghịch
            - Biết tự đặt mình vào hoàn cảnh của người khác
-- o0o --